Tijdens een 4-daagse in Nederland trokken Gregory en Hannelore naar het Spoorwegmuseum in Utrecht. Het museum staat volledig in het teken van spoorwegen en treinen. Het Spoorwegmuseum bestaat al sinds 1927, toen nog gelegen in een ander (ondertussen afgebroken) gebouw van de Nederlandse Spoorwegen. In 1954 kreeg het Spoorwegmuseum het in 1939 gesloten Maliebaanstation in Utrecht toegewezen, waar het museum tot op heden zich nog altijd bevindt. Door de jaren heen kwamen er heel wat uitbreidingen en upgrades, zo zijn er hier zelfs een paar attracties te vinden. 

Het Spoorwegmuseum ligt net buiten de Binnenstad in Utrecht. Van hieruit kun je wandelen naar het museum of je neemt de trein vanuit Utrecht Centraal. Wij maken gezien het goede weer de wandeling en komen even later terecht voor de prachtige ingang van het museum. 

Maliebaanstation

Sinds 1954 is het museum gevestigd in het Maliebaanstation, oorspronkelijk aangelegd in 1874 op de spoorlijn Hilversum – Lunetten. In de loop der jaren werd het station aangepast voor goederentransport en uiteindelijk in 1939 gesloten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het tijdelijk gebruikt voor het transport van Joden naar Kamp Westerbork.

Nu fungeert het als entreegebouw voor het museum, waar je tickets kunt kopen, een toiletstop kunt maken en de koninklijke wachtzaal kunt verkennen. Buiten vind je de eerste collectie locomotieven en twee koninklijke Salonrijtuigen, SR8 & SR9, die inzicht geven in het vroegere reizen van de Nederlandse koninklijke familie per trein.

Na het oversteken van de sporen betreed je het museum, waar je tickets worden gescand en uitleg krijgt over de treincollectie en de indeling. Het museum neemt je mee door vijf werelden. Elke wereld belicht een andere periode in de geschiedenis, waarvan drie werelden een (pretpark)attractie hebben.

Wereld 1 – Zwarte Magie (1800 – 1850): De Grote Ontdekking

De eerste wereld biedt een unieke attractie: een historische walkthrough. Na plaats te nemen in een simulatielift, dalen we 150 meter af en reizen we terug naar het jaar 1800. Hier gidst de allereerste Nederlandse machinist, John Middlemiss, ons door de oorsprong van technologische vooruitgang. De reis start in een mijnschacht, waar de eerste stoommachine grondwater uit de mijnen pompte.

We verlaten de mijnen en belanden in een authentiek Engels mijndorp dat perfect de sfeer van het jaar1800 weergeeft. Bezienswaardigheden zijn onder andere de woning van George Stephenson, een voormalige mijnwerker die zich tot onderhoudsmonteur ontwikkelde. In 1814 bouwd hij zijn eerste werkende locomotief, de Blücher. Hoewel hij niet de eerste locomotiefbouwer is, wordt Stephenson erkend vanwege zijn succesvolle en praktisch bruikbare ontwerpen.

Het dorp belicht niet alleen Stephenson, maar herbergt ook een bedrijf dat rijtuigen produceert. Bezoekers kunnen de werkplaats verkennen en ontdekken hoe treinen in het begin met veel handwerk werden gebouwd. Op het plein staat de eerste Nederlandse stoomlocomotief, De Arend, voor het voormalige station d’Eenhonderd Roe. Dit station lag vroeger aan de rand van Amsterdam.

Wereld 2 – La belle époque (1860 – 1900): Droomreizen

Tijden veranderen en dat zien we heel goed in de tweede wereld. We komen terecht rond het jaar 1900, de tijd waarin het mogelijk werd om naar andere landen te reizen met de trein. Deze wereld heeft alvast een prachtige kleurrijke ingang om door te wandelen en in het groot valt er te lezen: Stoomtheater. Deze wereld is dus een theater, waar je een paar keer per dag terecht kunt voor een leuke voorstelling. Daarnaast springt deze wereld niet alleen in het oog door het theater, maar ook door het prachtig nagebouwd station. Waarschijnlijk is dit ook het station waaruit men vertrekt (o.a. in de theatervoorstelling) met de Oriënt Express. In het theater wordt het verhaal verteld over de legendarische en historische treinverbinding tussen Parijs en Istanbul. De treindienst begon in 1883 en was een manier van reizen voor de allerrijksten, graven en hertoginnen. 

In het theater worden er verschillende verhalen verteld. Wij krijgen het verhaal van Dominique en de brief van de Sultan. Dominique is een uitvinder en stuit per toeval op de machtige Sultan van Istanbul. De ontmoeting heeft natuurlijk grote gevolgen en voor we het weten neemt Dominique ons mee op de Oriënt Express naar Istanbul. De theatervoorstelling is speels aangepakt en zit vol met leuke grapjes. Een ideale show voor de hele familie terwijl je bijleert over een interessant stukje geschiedenis!

Wereld 3 – Modern Times (1918 – 1945): Stalen Monsters

Wereld 3 neemt ons mee naar de tijd tussen het einde van Wereldoorlog 1 en het einde van Wereldoorlog 2. Een periode waarin er heel veel is gebeurd, ook op het gebied van treinen. Om deze periode uit te leggen heeft het museum een darkride gebouwd. De darkride heeft om te beginnen al een prachtige wachtruimte, vormgegeven als een expositieruimte. Je kan hier verschillende objecten terug vinden en bewonderen. De darkride is dan weer heel leuk gebouwd en schept een indrukwekkende sfeer. Zo zijn er treinen die met hun koplampen op je af lijken te komen en meerdere keren voel je je heel erg klein door deze stalen monsters. De rit bestaat uit een bochtig parcours en speelt met grote locomotieven, verlichting en verschillende verdiepingen. De darkride Stalen Monsters is dus beslist een aanrader! 

Meestal ben ik geen fan van musea, maar dit museum is echt een uitzondering, en dat komt natuurlijk door de creatieve aanpak. De darkride, de simulator en de diverse decors maken van het Spoorwegmuseum echt tot een topmuseum!

Hannelore

Wereld 4 – Op weg naar vandaag (1950 – 2005): De Werkplaats

De voorlaatste wereld is eigenlijk een grote hal of werkplaats met een heleboel locomotieven en rijtuigen. Helaas reikt onze kennis niet zo ver om hier iedere trein tot in detail te bespreken. Wil je dus meer te weten komen over deze treinen, dan raden wij u een bezoek aan dit museum aan. Wel stond er 1 trein die in het oog sprong en dat was de Expeditie Posttrein. We leren er over de werking van dit soort treinen en er zijn spelletjes voorzien voor de aanwezige kinderen. Uiteraard zijn er postzakken en heel veel dozen, waar je nog net niet in verdwaald. Wie zich even klein wil voelen en zich laten onder de indruk brengen van de gigantische machines zal dat in deze hal zeker kunnen! 

Wereld 5 – (1800-toekomst): De Vuurproef

Buiten vinden we de laatste wereld en die geeft een algemene indruk over werken met en in een trein. Zo vinden we hier een werkplaats met een watertoren en een kolenkraan. Ook is er de Blokpost waar men vroeger de signalen en slagbomen kon bedienen. Een trein wordt gebruikt voor goede zaken, maar helaas soms ook voor minder goede zaken. Zo zijn treinen in Wereldoorlog 2 ook gebruikt om Joden, Roma en Sinti te transporteren naar concentratiekampen. Het Spoorwegmuseum gaat dit zware thema niet uit de weg en stelt op deze plek een goederenwagon tentoon. De goederenwagon werd teruggevonden in Roemenië. Nu kan je er de verhalen ontdekken van de mensen die in deze trein “gereisd” hebben. Als laatste vinden we hier ook het seinhuis dat gebouwd werd in het jaar 1911. 

Achteraan het gebouw zijn nog meer zaken te vinden, die zich voornamelijk richten op kinderen. Er is een speeltuin en er rijdt een treintje. Het treintje is heel klein en bedoeld voor kinderen. De belangrijkste attractie hier, is echter Vuurproef en dat is een 4D simulator. Je raadt het al, in deze simulator bestuur je een trein. Net zoals Stalen Monsters heeft ook deze attractie een prachtige wachtrij en zijn er voorshows. De attractie is ingericht naar zo’n 200 jaar geleden en heeft een beetje een Steampunk-thema. Tijdens de voorshows wordt gebruik gemaakt van schermen, waar we een woordje uitleg krijgen over de attractie en geschiedenis van de treinen. De simulator zelf is ook met oog voor detail gemaakt en je hebt echt het gevoel dat je met een ietwat wilde trein aan het rijden bent. Zo beweegt de stoel mee en kan het gebeuren dat je benen meezwaaien in een scherpe bocht. De film speelt zich af tijdens verschillende tijdperken en neemt je dus mee in een reis door de tijd. 

Voordat we afscheid nemen van dit prachtige en vooral unieke museum, nemen we nog een kijkje in het Techlab en de Hyperloop. Beide zaken zijn boven in het museum te ontdekken. In Techlab mag je zelf de handen uit de mouwen steken en kun je aan de hand van simpele doe-opdrachtjes ontdekken hoe treinen werken. De Hyperloop is dan weer een blik naar de toekomst. Dit is namelijk een vacuümtrein en die kan een snelheid van 1.000km/h halen. De trein heeft geen wielen meer maar zweeft over het spoor met magneten. De trein moet rijden in een buis die bijna volledig vacuüm wordt getrokken, zo is er geen luchtweerstand. Hierdoor ontstaat minder wrijving en kan er dus zo’n bijzonder hoge snelheid behaald worden. 

In dit museum kom je ogen te kort. Overal vind je prachtige treinstellen en locomotieven. De verschillende werelden met prachtige decors nemen je telkens mee op reis naar de geschiedenis van de spoorwegen!

Gregory

Met de Hyperloop ronden we dit verslag vliegensvlug af en kunnen we terugkijken op een geslaagd bezoekje aan het Spoorwegmuseum in Utrecht. Het was een leerrijke dag want het museum is heel interessant en pakt het op een leuke manier aan. Zoek je een leuke plek om eens naar toe te trekken met kinderen, dan raden we het Spoorwegmuseum in Utrecht aan. Maar nu sporen we lekker verder naar een nieuw avontuur!